Vitruvius

Vitruvius: gebouw moet duurzaam en stevig, bruikbaar, en mooi zijn naar voorbeeld van de natuur: mens is het grootste kunstwerk ooit! Menselijke maat als ideale maatverhoudingen in een gebouw namelijk: een van zijn belangrijkste stellingen is dat de lengte, de breedte, de hoogte en de diepte van een gebouw de menselijke maat (de verhoudingen van het menselijk lichaam) dienen te weerspiegelen. Leonardo da Vinci's (1452-1519) beroemde tekening Vitruviusman van het menselijk lichaam, passend in een cirkel en een vierkant, is gebaseerd op Vitruvius' theorie.

Het door Vitruvius geschreven Handboek over de bouwkunde is het enige boek uit die tijd dat is overgebleven en heeft de westerse architectuur veel beïnvloed.

Vitruvius was een basis en inspiratie bron voor de Renaissance. De basiselementen in de architectuur zijn door Palladio overgenomen.

harmonische vormen

rond,

vierkant,

met de lengte gelijk aan de diagonaal van het vierkant van de breedte,

een vierkant + 1/3,

een vierkant + 1/2,

een vierkant + 2/3,

twee vierkanten (Palladio, Bk I, XXI, 1570).

Deze ratio’s verhouden zich tot de consonanten van harmonische getallen van  Pythagoras:

1/1, 1/√2, 3/4, 2/3, 3/5, 1/2 (1/√2 niet -harmonisch = één uitzondering)

Vitruvius: bouwkunde bestaat uit ordening, schikking, harmonie, evenwichtige verhouding, decor en economie.

Ordening = de verwerking van de proporties tot evenwichtige verhoudingen. De ordening wordt bepaald door kwantiteit; kwantiteit is het afleiden van vaste modulen uit delen van het werk zelf en de harmonische uitwerking van het totale concept uit de afzonderlijke elementen van de bouwgeledingen.

Schikking = de juiste plaatsing van de delen en de sierlijke aanblik die het bouwwerk ontleent aan de compositie: een kwalitatief begrip. De uitdrukkingsvormen van de schikking zijn: 'ichnographia', 'orthographia' en 'scaenographia'.

-'Ichnographia' = de plattegrondschets
-'Orthographia' = de aanzichttekening
-'Scaenographia' = de perspectieftekening

Harmonie = het elegante uiterlijk, een aanblik die goed geproportioneerd aandoet door de compositie van de onderdelen. Hoogte tot breedte tot lengte.

Evenwichtige verhouding is de passende overeenstemming tussen de onderdelen van het bouwwerk zelf en de wisselwerking op grond van een vastgestelde maateenheid tussen de afzonderlijke delen en de aanblik van de totale vorm. Gebaseerd op de menselijke opbouw in de vorm van symmetria.

Decorum is de aanblik van een gebouw dat met vakkenis is opgebouwd uit delen die aan de eisen voldoen. Ode aan de Goden en de natuur.

1. Economie = een passende verdeling van bouwmaterialen + bouwgrond + een zuinige en rationele beheersing van de bouwkosten. Architect moet geen materialen verlangen die niet kunnen worden gevonden of verschaft zonder hoge kosten.

2. Economie = typen behuizing bouwen in overeenstemming met de behoefte van de huiseigenaren, het beschikbare budget en de hoge positie van een redenaar. De uitvoering van de bouwwerken moet zijn aangepast aan alle klassen van bewoners.